Wymioty i regurgitacja Psy zwracają zjedzony pokarm na tyle często, że właściciele mają tendencję do lekceważenia tego zjawiska. Robią to już szczenięta, które w ten sposób pozbywają się nadmiaru łapczywie zjedzonego pokarmu, robi to suka zwracając częściowo strawione jedzenie, żeby w czasie odstawiania od sutków nakarmić nim swoje dzieci. Podczas gdy tym przypadku mamy do czynienia z naturalnym, zamierzonym oddaniem pokarmu, to już klasyczne wymioty zawsze powinny skłonić właściciela do uważnej obserwacji psa, ponieważ nierzadko są najłatwiejszym do zauważenia objawem choroby. Są dwa sposoby, w jaki pies pozbywa się zjedzonego pokarmu: • Regurgitacja Jest to zwrócenie niestrawionego jedzenia w sposób pasywny, bez wysiłku i bez udziału mięśni brzucha, przy czym zwrócony pokarm często ma rurkowatą formę a czasem nawet zachowuje pierwotny kształt, karmy, pokryty jest tylko dużą ilością pienistej śliny. Regurgitacja jest procesem całkowicie mimowolnym, nigdy nie towarzyszą mu widoczne skurcze, odgłosy wyksztuszania i wysiłek charakterystyczny dla typowych odruchów wymiotnych. Można ją porównać do „ulewania” jakie obserwujemy u niemowląt. Regurgitację spotyka się zazwyczaj u psów młodych, tuż po odsadzeniu od matki. Na początku może się to zdarzać 1-2 razy dziennie, potem coraz rzadziej, aż wreszcie w miarę przechodzenia na pokarm stały skłonność ta praktycznie zanika. Pozbywanie się w ten sposób pokarmu przez dorosłego psa nie powinien wywoływać obaw tylko wtedy, kiedy zdarza się zupełnie sporadycznie. Poważny problem pojawia się natomiast, gdy zdarza się to bardzo często, nawet kilka razy dziennie. Istnieje wówczas uzasadnione podejrzenie, że mamy do czynienia z rozszerzeniem przełyku. U zdrowego psa przełyk jest płaską rurką śluzówkowo-mięśniową zakończoną dwustronnie dwoma zamykającymi ją zwieraczami: u góry na wysokości gardła, oraz u dołu przy wpuście do żołądka. Akcja tych zwieraczy jest idealnie zsynchronizowana, za każdym razem w czasie przełykania pokarmu otwiera się górny zwieracz, żeby umożliwić mu wejście do przełyku. Następnie zamyka się i pokarm na skutek różnicy ciśnienia i perystaltycznego działania mięśni przełyku przesuwa się w kierunku żołądka z szybkością 10 cm na sekundę. Po dojściu do dolnego zwieracza ten się otwiera i pokarm dostaje się do żołądka. Wówczas zwieracz się zamyka. Wszystko to odbywa się odruchowo na skutek drażnienia pokarmem lub wodą znajdujących się w okolicy gardła receptorów, które z kolei wysyłają impulsy do centrum połykania w mózgu. Ten niezwykły mechanizm powoduje, że pokarm, który dostał się już do przełyku jest blokowany przy pomocy górnego zwieracza tak, żeby nie mógł się cofnąć. Podobnie zamknięcie zwieracza przy wpuście żołądka uniemożliwia powrót pokarmu do przełyku. I tak kęs za kęsem pokarm tylko przez moment zatrzymuje się w przełyku, po czym trafia do żołądka. W sytuacji gdy proces odbierania pokarmu przez żołądek zostaje zakłócony, zatrzymuje się on w przełyku, szczelnie go wypełnia i powoduje jego rozdęcie. Zdarza się, że zalega tam jakiś czas, co powoduje jego fermentowanie. Przyczyną tych problemów jest najczęściej osłabienie sprawności mięśni przełyku, zamknięcie lub zwężenie światła przełyku, uszkodzenie zwieracza przy ujściu przełyku do żołądka oraz różnego rodzaju schorzenia o podłożu neurologicznym. Szkic pokazuje mechanizm powstawania tej dolegliwości. Postawienie diagnozy jest możliwe dzięki wykorzystaniu badania radiologicznego i endoskopowego. Leczenie polega na usunięciu przyczyny, co w praktyce nie jest łatwe, a czasem bywa nawet niemożliwe. Pozostaje jedynie nauczyć psa żyć z tą przypadłością i zminimalizować jej dolegliwość. Podstawą jest podawanie wysokoenergetycznej, skondensowanej karmy, co pozwala zredukować ilość podawanego pożywienia. Miskę z karmą należy stawiać jak najwyżej, tak, by szyja psa była maksymalnie wyciągnięta w górę. Chodzi o to że przełyk, który podczas jedzenia u czworonoga znajduje się normalnie w pozycji horyzontalnej, u chorego psa tworzy kieszeń w której zatrzymuje się pokarm. Dlatego chorego psa podczas jedzenia należy ustawić pionowo, bo to zmniejsza tendencję do zwracania posiłku. Zapobiega to także dostawaniu się pokarmu do dróg oddechowych. Przeglądając różne fora internetowe trafiłam na zdjęcia, jakie zamieściła właścicielka chorego na rozszerzenie przełyku border collie. Przeżyła ciężkie chwile, kiedy jej przyjaciel wydawał się już nie do uratowania, wszystko co zjadał natychmiast zwracał, chudł w oczach, ważył poniżej 8 kg, a jego pani nie ustawała w poszukiwaniu ratunku. Wreszcie go znalazła i podzieliła się swoim doświadzceniem z internautami. Jeśli więc ktoś ma taki sam problem - oto, co trzeba zrobić: Pies je oparty o wysoką szafkę na której stoi miska z jedzeniem. Żeby nie miał ochoty jej zrzucić, można ją unieruchomić wycinając odpowiedniej wielkości otwór w blacie. Natychmiast po jedzeniu jest prowadzony na tylnych łapach (przednie właścicielka trzyma w górze) do specjalnego zrobionego domowym sposobem "tronu", który pozwala mu utrzymać się w pionie przez 30 minut. To wystarczy, żeby pokarm znalazł się w żołądku. W miarę możliwości trzeba podzielić dzienną dawkę karmy na 2-3 porcje. Bywa również problem z wodą, którą właścicielka psa lekko zagęszcza żelatyną spożywczą. Minął rok od zdiagnozowania problemu, pies żyje, ma się dobrze, odzyskał swoją wagę i akceptuje wszystkie pomysły swojej pani, dzięki którym może wieść normalnie życie. Suczka Sayane jeździ nawet na wakacje i na wycieczki podczas których rolę "tronu" pełni dziecięcy fotelik samochodowy. Wygląda na bardzo zadowoloną. • Wymioty Wymioty są drugim po biegunce najczęściej występującym objawem choroby i to nie tylko przewodu pokarmowego ale także m. in. nerek, wątroby, trzustki, systemu nerwowego, chorób nowotworowych oraz praktycznie wszystkich chorób zakaźnych. Dlatego nigdy nie wolno ich lekceważyć, zwłaszcza jeśli towarzyszą im inne niepokojące objawy: podwyższona temperatura, biegunka i wyraźne pogorszenie samopoczucia. Wymioty mają na celu pozbycie się treści żołądkowej a jest to możliwe dzięki jednoczesnemu, skoordynowanemu działaniu systemu żołądkowo - jelitowego, mięśniowego oraz nerwowego. W trakcie wymiotów można wyraźnie odróżnić trzy fazy: objawy zwiastunowe, takie jak intensywne mlaskanie, przełykanie śliny, oblizywanie się, zaniepokojenie, które są na tyle widoczne, że często udaje się nam odciągnać psa w bardziej dogodne miejsce lub podłożyć mu worek foliowy: pies jest niespokojny, ślini się, zmienia miejsce, następują skurcze żołądka, przyspieszenie oddechu i pracy serca Napinanie się i świadome wywoływanie bardzo widocznych skurczów żołądka i przepony, umożliwiających zwrot treści pokarmowej wydalenie całej zawartości żołądka jednorazowo lub w kilku etapach, po czym następuje uspokojenie i pies wyczerpany wymiotami chce odpocząć i kładzie się w swoim legowisku Pies dość łatwo wymiotuje, bardzo często dzieje się to dlatego, że się przejadł, czymś zaksztusił, zjadł coś nieświeżego, czego instynktownie chce się pozbyć. Mamy wtedy do czynienia z działaniem samonaprawczym, zdarza się, że zwierzę odczuwające dyskomfort je trawę, która ma ułatwić wymiecenie z żołądka szkodliwego pokarmu lub jakichś przypadkowo połkniętych drobnych przedmiotów, które „leżą mu na żołądku”. Jeśli ma to charakter sporadyczny i pies zwymiotuje raz na jakiś czas, można to uznać za zwykłą niedyspozycję żołądkową spowodowaną błędem dietetycznym i nie zawracać sobie tym głowy. Ludziom w końcu też się to zdarza. Jeśli pies po zwymiotowaniu pokarmu wraca do zabawy i zdaje się o tym nie pamiętać, najprawdopodobniej problem mamy z głowy. Gdyby natomiast zdradzał objawy osłabienia lub złego samopoczucia, bezpieczniej będzie zastosować na wszelki wypadek 24 godzinną głodówkę, żeby stworzyć optymalne warunki do regeneracji i uspokojenia żołądka. Po upływie 6 godzin sytuacja powinna się wyklarować, jeśli pies nie wymiotuje można mu podać co 15-20 minut bardzo niewielkie ilości wody, żeby nie pobudzać go do wymiotów. Z jedzeniem lepiej się wstrzymać jeszcze kilka godzin i dopiero kiedy widać, że wszystko idzie w dobrym kierunku, można przygotować mu lekkostrawny posiłek złożony z rozgotowanego ryżu, marchewki i chudego drobiowego mięsa. Podajemy go psu następnie w małych ilościach, co kilka godzin, lekko podgrzany. Powtarzające się wymioty powinny skłonić właściciela do niezwłocznego zasięgnięcia porady lekarza weterynarii. Zadanie jakie przed nim stoi nie jest łatwe, bo lista chorób, które zaczynają się wymiotami jest bardzo długa. Wśród nich można wymienić: błędy dietetyczne spowodowane złą karmą, różne zatrucia pokarmowe, ciało obce w przewodzie pokarmowym, bakteryjne lub wirusowe infekcje przewodu pokarmowego, nieżyt żołądka, pasożyty jelitowe, choroby wątroby i nerek, zaburzenia hormonalne, różne choroby zakaźne, a także efekt podawania niektórych leków. W tej sytuacji każda dostarczona przez właściciela informacja na temat samopoczucia psa będzie dla lekarza na wagę złota i przyspieszy postawienie diagnozy oraz rozpoczęcie leczenia. Trzeba poczynić obserwacje w dwóch obszarach: Przewód pokarmowy kolor treści żołądkowej, obecność krwi, żółci częstotliwość wymiotowania obecność biegunki (kolor i zapach) odgłosy perystaltyki jelit Poza przewodem pokarmowym wzmożone pragnienie kaszel podwyższona temperatura częstotliwość oddawania moczu u suk etap cyklu hormonalnego dolegliwości bólowe osłabienie Lekarz powinien zostać poinformowany jeśli pies przyjmuje leki lub właściciel zauważył jakieś niepokojące objawy: szybsze zmęczenie, apatię, wyciek z nosa, narządów rodnych, masywne wypadanie sierści lub zmiany w zachowaniu. Najprawdopodobniej konieczne okaże się wykonanie dodatkowych badań, ale każda informacja pozwoli je zawęzić i odpowiednio ukierunkować. Działanie będzie zmierzać w dwóch kierunkach: powstrzymać wymioty, które powodują odwodnienie i osłabienie organizmu i znaleźć ich przyczynę. Ponieważ wymioty, zwłaszcza długotrwałe, powodują odwodnienie organizmu, leczenie rozpocznie się od nawodnienia organizmu i dostarczenia mu odpowiedniej ilości elektrolitów. Dalsze leczenie będzie miało na celu leczenie schorzenia, które jest przyczyną problemu. Wymioty mogą mieć dwojaki charakter: ostry, kiedy zaczynają się nagle i utrzymują kilka dni. Z tego rodzaju wymiotami mamy do czynienia w przypadku błędów dietetycznych, zatrucia, infekcji wirusowej i bakteryjnej, epilepsji, stosowania niektórych leków przewlekły, kiedy wymioty utrzymują się przez kilka tygodni lub miesięcy. Spowodowane są najczęściej nieżytem lub wrzodami żołądka, chorobami wątroby, trzustki i nerek oraz nowotworami. Rozróżnienie charakteru wymiotów zdecyduje o wyborze badań dodatkowych. Nie wolno z nimi zwlekać, bo choć wymioty same w sobie nie są chorobą, to informują, że w organiźmie naszego przyjaciela dzieje się coś niepokojącego.